Jeroen van Strien

In Joel Coens The Tragedy of Macbeth, de nieuwste verfilming van Shakespeare’s grote Schotse tragedie, is heel de wereld een schouwtoneel.

Een uitzonderlijke documentaire over het laatste jaar van een onconventionele leraar en zijn klas vol kinderen met een migratieachtergrond wordt een tijdscapsule voor een vol en veranderend Europa. Een van de meest indrukwekkende films van het jaar.

Een ongerept stukje Italiaans plattelandsleven wordt oogstrelend in beeld gebracht, vanuit het perspectief van een groepje ouderwetse truffeljagers.

In Maggie Gyllenhaals overtuigende regiedebuut speelt een sublieme Olivia Colman een wetenschapper die rust zoekt op een Grieks eiland. Een kennismaking met een jonge moeder en dochter roept herinneringen op aan haar eigen moederschap.

In een ode aan Fellini, Napels en Maradona keert Paolo Sorrentino terug naar zijn jeugd en het tragische moment waarop hij zijn onschuld verloor. Hij sluit daarmee waarschijnlijk ook een fase in zijn kunstenaarschap af.

Steven Spielbergs West Side Story blijkt een van de zeldzame remakes die een waardige aanvulling leveren op het origineel.

1942, Europa is bezet. De Antwerpse Jood Gilles wordt door SS soldaten gearresteerd en naar een kamp in Duitsland gestuurd. Hij ontsnapt ternauwernood aan zijn executie door zich voor te doen als Iraans in plaats van Joods.

Een animatiefilm in het ongemarkeerde gebied tussen verbeelding en werkelijkheid. Wat als? Wat als nooit geziene dieren echt bestaan? Wat als we kleuren op gevoel gebruiken? En wat als we het Capitool bestormen?

In The Last Days of Gilda verzet een vrijgevochten Braziliaanse vrouw zich tegen de opkomst van het conservatisme in haar wijk. De film symboliseert de angst voor de conservatieve storm die door Brazilië waait.

Leos Carax’ zesde speelfilm Annette kan met recht een modern sprookje genoemd worden: in de wervelende vertelling borrelen onze meest duistere gedachten op.

In het voor een Oscar genomineerde The Man Who Sold His Skin, over een Syriër die in ruil voor toegang tot Europa zijn huid verkoopt aan een Belgische kunstenaar, leiden groteske taferelen tot een dieper inzicht in het pijnlijke lot van vluchtelingen.

Religieuze overgave en seksuele extase komen samen in de gedurfde nonnenerotiek van Benedetta. Na Elle laat Paul Verhoeven opnieuw zien dat hij het nog in zich heeft: gelaagde vertellingen met gedurfde beelden combineren.

In het neorealistische drama Un monde van de Belgische filmmaker Laura Wandel krijgt de kijker toegang tot de afgeschermde wereld van de basisschool. In intiem detail zien we hoe Nora, nieuw op school, moet proberen de ongeschreven regels van de wrede chaos op school te begrijpen.

Jane Campion heeft een van haar beste films gemaakt met The Power of the Dog, een onheilszwangere western met een griezelig sterke performance van Benedict Cumberbatch als een veehouder die de cowboydagen van weleer romantiseert.

In Do Not Hesitate bewaken drie jonge Nederlandse soldaten een falend gevechtsvoertuig middenin een woestijn. De Nederlandse Oscar-inzending voor 2021 is een oorlogsfilm, maar dan net even anders. Want in het minimale drama van regisseur Shariff Korver komt de spanning niet voort uit schietpartijen, maar vooral uit het beperkte perspectief van de drie soldaten.

Na Jackie en Neruda maakt Pablo Larrain met Spencer opnieuw een film over een echt bestaand figuur, die toch op geen enkele manier een biopic te noemen is. Spencer duikt uiterst effectief in het opgejaagde gemoed van ‘the people’s princess’.

Filmmaker Ninja Thyberg toont in het naargeestige en vleselijke Pleasure de wereld van de porno vanuit het perspectief van een negentienjarige Zweedse die in Los Angeles hoopt een naam van betekenis te worden maar stuit op loze beloftes en misogynie.

Met vertrouwde subtiliteit en emotionele nuance vat Joachim Trier het dertigersdilemma van een jonge vrouw in zijn vijfde speelfilm, die de energie heeft van een debuut.

Nicolas Cage laat zich in Pig van zijn meest ingetogen kant zien als een truffeljager die treurt om zijn gekidnapte varken. Het knappe speelfilmdebuut van Michael Sarnoski oogt als een wraakthriller maar een bloedige apotheose blijft uit.

Na de dood van haar moeder storten tiener Mathilde en haar vader Markus zich in een bizar rouwproces in het geestige en avontuurlijke Riders of Justice.

Een weduwe strijdt tegen de gruwelijke grillen van de Iraanse religieuze bureaucratie. De derde speelfilm van Maryam Moghadam en Behtash Sanaeeha is in de kern een klassiek drama over schuld en boetedoening.

Waarom zag in Cannes niemand een Gouden Palm-kandidaat in Wes Andersons superieure nieuwe film? Komedie, animatie, strips en stijl boven inhoud: Anderson houdt nu eenmaal van kunstvormen die minder serieus worden genomen.

Filmmaker Déa Kulumbegashvili portretteert een reddeloze vrouw in een religieuze gemeenschap op het Georgische platteland. Het gelauwerde drama, waarin minutenlange bespiegelingen en abrupte chaos met elkaar wedijveren, is een van de beste debuten van de laatste jaren.

In zijn tiende speelfilm doet Alex van Warmerdam héél erg op z’n Van Warmerdammiaans allerlei dingen die eigenlijk helemaal niet zo Van Warmerdammiaans zijn.

In het coming-of-age-drama Kuessipan wordt de vriendschap tussen twee jonge vrouwen van de Innu uit het oosten van de Canadese provincie Quebec op de proef gesteld door de verlokkingen van de buitenwereld en het verdwijnen van de gemeenschapszin.

Een oplichtster plundert de vermogens van welvarende ouderen. Tot haar operatie ontspoort.

In ‘The Night House’ steelt een kwetsbare en strijdbare Rebecca Hall de show als de rouwende Beth. Na de zelfmoord van haar man gebeuren er vreemde dingen in het huis dat hij eigenhandig bouwde. Na de dood, is er dan iets of niets?

Als opvolger van het magistrale Portrait de la jeune fille en feu komt Céline Sciamma met het buitengewoon bescheiden Petite maman, waarin een meisje de kinderversie van haar moeder ontmoet.

Pedro Almodóvar maakte tijdens de lockdown The Human Voice, naar Jean Cocteau’s toneelstuk La voix humaine. Door de korte duur is de film nog meer dan Almodóvars films dat altijd al zijn, een samenballing geworden van stijl en emotie, gedragen door de magnifieke Tilda Swinton.

Pas na de val van het communisme werd duidelijk dat de Communistische Partij in het Russische plaatsje Novotsjerkassk in 1962 met extreem geweld een arbeidersopstand onderdrukte. Andrei Kontsjalovski maakte er dit striemende drama over.

Jan Mikolasek was een kruidendeskundige, die zijn volledige leven wijdde aan de zorg voor de zieken, ondanks de grote obstakels die hij tegenkwam in zijn privé- en openbare leven. Mikolasek werd geboren aan het begin van de 20e eeuw en verwierf roem en rijkdom met onorthodoxe behandelmethoden om een breed scala aan ziekten te genezen.

Als kind moest de Iraanse Firouzeh Khosrovani elke dag kiezen tussen twee werelden: één gevuld met boeken en klassieke muziek en één die in het teken stond van Allah en ayatollah. Haar persoonlijke documentaire won in 2020 de hoofdcompetitie van IDFA.

Televisiejournalist Bas Haan (Fedja van Huêt) creëert zijn eigen monster wanneer hij in zijn onderzoek naar de Deventer moordzaak steeds meer in het kamp wordt gezogen van degenen die ‘de klusjesman’ van moord beschuldigen. Een mediahetze is het gevolg waardoor het leven van de klusjesman en zijn vrouw verandert in een ware nachtmerrie.

De veelbelovende Poolse regisseur Piotr Domalewski gaat op de Ken Loach-tour met dit drama over Poolse arbeidersmigranten in Ierland en achtergebleven ‘Euro-wezen’ in Polen: een urgent verhaal op een vertederende manier verteld. LET OP: ENGELS ONDERTITELD

Het explosieve Titane won terecht de Gouden Palm op het afgelopen festival van Cannes. De gedurfde body horror-trip zit vol intens expliciete beelden die nooit inboeten aan intimiteit, oprechtheid en emotie.

Minari is een autobiografische vertelling over Zuid-Koreaanse migranten die op het platteland van Arkensas de Amerikaanse Droom najagen.

David Lowery geeft een frisse draai aan de Arthur-legendes, met een magisch-middeleeuws sprookje dat vakkundig afrekent met het klassieke beeld van de ridderheld.

Een aangrijpend en bijzonder fascinerend portret van en over Oliver Sacks en zijn mateloze, avontuurlijke leven. Hij is ’s werelds beroemdste neuroloog; een bijzonder innemende, onconventionele en briljante wetenschapper die ook in Nederland door legendarische optredens in programma’s als Wim Kayzer’s Een Schitterend Ongeluk en Hier is… Adriaan van Dis bijzonder geliefd werd.

The Father is een fascinerend portret van een man die zijn grip op de realiteit aan het verliezen is. De briljante vertolking van Anthony Hopkins (The Silence of the Lambs, The Two Popes) laat je geen moment los. Olivia Colman (The Crown, The Favourite) als zijn dochter Anne, maakt zowel haar onmacht als haar liefde tastbaar.

Een kleine dorpsgemeenschap in Lesotho komt onder leiding van de 80-jarige weduwe Mantoa in verzet tegen de gedwongen huisuitzetting, in vorm van een melancholisch sprookje.

Vier vrienden doorbreken de sleur door een tikkeltje dronken naar het werk te gaan. Dat zou hun prestaties als docent net wat meer schwung geven. Volgens de theorie. Opeens hebben ze er weer plezier in.

In het naturalistische gefilmde Once in Trubchevsk staat het verborgen liefdesavontuur van twee gehuwde inwoners uit het dorpje Troebtsjevsk centraal. Filmmaker Larisa Sadilova toont knap hoe universeel een onvervalst Russische romance kan aanvoelen.

Give Me Liberty is een charmante, komische kijk op gewone mensen, met sterk, geïmproviseerd spel van de niet-professionele acteurs. Geselecteerd voor de Quinzaine des Réalisateurs in Cannes in 2019 en winnaar van de Independent Spirit John Cassavetes Award 2019.

In Night of the Kings combineert Philippe Lacôte een ode aan de West-Afrikaanse verteltraditie met de biografie van een gangster, klassiek Griekse dramaturgie en maatschappijkritiek.

Fernanda Valadez richt zich in haar speelfilmdebuut op het extreme geweld dat steeds meer aan de orde van de dag is in haar thuisland Mexico. Met een voornamelijk vrouwelijke crew verbeeldt ze de situatie door de ogen van een moeder.

Tina is een inspirerende documentaire over een van de grootste iconen van de moderne muziekindustrie. Met nooit eerder vertoonde beelden, audiotapes en persoonlijke foto’s uit het leven van Tina Turner.

Daniel Kaluuya en Lakeith Stanfield schitteren als de altruïstische Black Panthers-voorman Fred Hampton en zijn verrader William O’Neal in het met twee Oscars bekroonde profetische drama Judas and the Black Messiah.

Colin Firth en Stanley Tucci zijn fenomenaal als Sam en Tusker, die in Supernova samen hun weg moeten vinden in een leven dat langzaam uit hun handen glijdt. Regisseur en schrijver Harry Macqueen weet perfect de juiste toon te treffen in dit ingetogen drama waarin liefde en verlies samen komen.

Abigail en haar nieuwe buurvrouw Tallie voelen zich sterk en onontkoombaar tot elkaar aangetrokken. Terwijl Abigail de behoeften van haar echtgenoot probeert te vervullen en Tallie worstelt met haar jaloerse man, voelen beide vrouwen zich bevrijd door hun intense band.

Alex Winter ploegde door duizenden uren filmmateriaal en bergen archief voor de documentaire Zappa.

In zijn Gouden Beer-winnaar Bad Luck Banging or Loony Porn laat Radu Jude een sociaalrealistisch drama genadeloos botsen op een satirische geschiedenisles en een theatrale farçe. Het resultaat is springerig, intellectueel, messcherp en sardonisch.

In de absurdistische roadmovie Mandibules zet een reuzenvlieg een keten van toeval en nonsens in gang. Quentin Dupieux bevrijdt ons zo van de dwingende orde.

De dood van journalist Jamal Khashoggi was even wereldwijd nieuws maar de verantwoordelijken bleven onbestraft. De sterke documentaire The Dissident gaat over alles rondom de gruwelijke moord. Met ranzige details, een strakke montage en thrillerachtige opbouw.

Empatisch en fluweelzacht toont Sébastien Lifshitz de worstelingen van de jonge Sasha, die werd geboren als jongen maar weet dat ze een meisje is.

Wat moet een kind zich verloren voelen in een wereld waarin een veilige thuissituatie of zelfs een gevulde maag niet vanzelfsprekend zijn. Het sociaal-realistische coming of age-drama I Don’t Wanna Dance slaat met hartverscheurende momenten de spijker op z’n kop.

Blaast de plotselinge zorg voor twee kinderen nieuw leven in de relatie van Arturo en Alessandro? Of is de kloof tussen de twee inmiddels te diep? Dat is het uitgangspunt van de Italiaanse bioscoophit La Dea Fortuna.

Quo Vadis, Aida? is een Bosnische speelfilm van Jasmila Žbanić (Grbavica, winnaar Gouden Beer) die een fictieve weergave geeft van de genocide in Srebrenica. Met onder anderen Raymond Thiry (Penoza) en Johan Heldenbergh (The Broken Circle Breakdown) als Dutchbatters.

De choreografieën van danspionier Merce Cunningham smeekten erom te worden gefilmd in 3D. Documentairemaaker Alla Kovgan nam de uitdaging aan en dompelt de kijker onder in Cunninghams unieke oeuvre.

Kelly Reichardt presenteert met First Cow een subtiel verhaal over vriendschap en ondernemerschap, en laat op bedachtzame en verfrissende wijze zien hoe divers een western-verhaal er uit kan zien.

Met deze lyrische compilatie van eigen beelden, fragmenten uit klassieke films, literatuur en muziek brengt de Ierse filmmaker Tadhg O’Sullivan een ode aan de maan.

De menselijke perceptie kan de objectieve realiteit vertroebelen. In de psychologische thriller Marionette verliest een rationele vrouw haar grip op de werkelijkheid.

Het leven als honderdplusser staat centraal in Heddy Honigmanns documentaire 100UP. Omarm je dat leven op die leeftijd nog? Of is er niets anders meer dan terugkijken op vroeger?

Regisseur Spike Lee documenteert de briljante en tijdloze Broadway-show uit 2019 van voormalig Talking Heads-frontman David Byrne, gebaseerd op zijn gelijknamige, meest recente album en tour.

Net als de Londense tieners die centraal staan in Rocks zit ook de uitstekende film zelf vol springerige energie. Spil is een vijftienjarige meid die met volwassen problemen te maken krijgt.

Regisseur Chloé Zhao heeft een beeldbepalende film over de tragedie van hedendaags Amerika gemaakt. Met zes nominaties waarvan er drie werden verzilverd was deze melancholische roadmovie langs een nieuwe economische frontier de grote winnaar van de 93ste editie van de Oscars.

Freek de Jonge speelt mooi ingetogen de titelrol in deze intieme film over een natuurbeschermer die in protest gaat tegen zijn wegbezuiniging.

Je zou denken dat de zoveelste bewerking van Charles Dickens’ meesterwerk David Copperfield weinig toe kan voegen, maar de Britse regisseur Armando Iannucci krijgt het voor elkaar om met zijn speelse en excentrieke verfilming het bronmateriaal nieuw leven in te blazen.

De ware liefde is een effectief medicijn, luidt de boodschap van het ontroerende Deux, over een heimelijke relatie tussen twee vrouwen op leeftijd (Barbara Sukowa en Martine Chevallier, allebei in topvorm) die op de proef wordt gesteld door een beroerte.

Op een weergaloos in beeld gebracht Curaçao staan twee wereldbeelden op gespannen voet met elkaar in Buladó. Met dat tweeledige perspectief jaagt de film een frisse wind door de Nederlandse cinema.

Een stadsmeisje vindt in het bos bij Kilkenny in 1650 een nieuwe vriendin: een wolfwalker. Van de makers van de schitterende Ierse animaties The Secret of Kells en Song of the Sea.

In Undine vermengt Christian Petzold zijn vaste thema’s met mythologische motieven, gevat in kraakheldere beelden met meerdere betekenislagen. Het resultaat is waarschijnlijk precies wat je mag verwachten van de nieuwe Petzold: een film die niet in één keer al zijn geheimen prijsgeeft.

Een hartveroverende en onvergetelijke film over Gunda, een varken dat op een idyllische boerderij in Noorwegen 12 biggen grootbrengt.

Francis Lee brengt eerherstel voor paleontoloog Mary Anning, wier baanbrekende ideeën en buitengewone fossiele vondsten werden ingepikt door mannelijke collega’s. Kate Winslet speelt haar prachtig ingetogen, een personage met evenveel verborgen lagen als prehistorische afdrukken waarnaar ze zoekt.

In de documentaire Shadow Game volgen we minderjarige vluchtelingen op reis door Europa. Dagelijks proberen ze levensgevaarlijke grenzen over te steken, op zoek naar veiligheid en een beter leven. Inclusief nagesprek met burgermeester Van Oosterhout, wethouder Wanders, Emmenaar Istahil Abdulahi, researcher Zuhoor en Mustafa (hoofdpersoon uit de film)  en regisseur Eefje Blankevoort

Tijdens de Tweede Wereldoorlog verblijft een joodse jongen bij zijn pleegmoeder in Oost-Europa. Als zij komt te overlijden, moet hij het alleen zien te redden. Geteisterd door honger en kou trekt het kind mishandeld en weggejaagd door de primitieve bevolking van dorp tot dorp.

Hope is een eerlijk en gevoelig drama van Maria Sødahl, gebaseerd op haar eigen ervaringen. Wat gebeurt er met de liefde wanneer je nog maar 3 maanden te leven hebt?