Terugblik: Shadow Game – Filmhuis Emmen

Het was een mooie inspirerende avond, de vertoning van het indrukwekkende SHADOW GAME. Na afloop van de film was er een interview met één van de regisseurs Eefje Blankevoort, researcher Zuhoor Alqaisi, Istahil Abdulahi en met één van de hoofdpersonen uit de film: Mustafa!

Er was veel interactie met het aanwezige publiek, en er ontstonden mooie gesprekken waar zelfs telefoonnummers werden uitgewisseld.

Burgemeester Eric van Oosterhout en wethouder Raymond Wanders waren aanwezig en vertelden wat wij in Emmen kunnen doen voor kinderen op de vlucht.

Eefje Blankevoort schreef onderstaande terugblik op het bezoek aan Emmen:

“Mustafa, wij zijn vanaf nu jouw moeders.”

Gisteren hadden we onze laatste speciale vertoning voor de vakantie. Een intens, emotioneel en krachtig einde van een fantastische tour.

Mustafa was 17 toen we hem ontmoetten in Bosnië-Herzegovina, de dag nadat hij gemarteld was door 14 Kroatische grenswachters. Ze braken zijn arm, dienden elektrische schokken toe. Na die marteling zat hij nog ruim twee jaar vast in Bosnië. Hij deed meer dan 40 pogingen om verder te komen. Trauma op trauma op trauma. We benaderden mensenrechtenorganisaties, advocaten. Niemand kon iets doen.

Zo’n 8 maanden geleden kwam hij aan in Nederland. De game gewonnen, eindelijk. Maar dat bleek niet zo te zijn. Mustafa heeft vingerafdrukken in Griekenland en omdat hij inmiddels meerderjarig is, wil Nederland hem volgens het verdrag van Dublin terugsturen. Game over.

Hij kwam terecht in Spoor 2. Het doodlopende spoor. Waar mensen uit ‘veilige landen’ en andere ‘Dubliners’ inzitten. Het opvangregime – zoals men dat noemt – op de VBL (Vrijheidsbeperkende locatie) in Ter Apel is ‘sober’. Geen activiteiten, geen mogelijkheden tot school, werk of ook maar iets om jezelf bezig te houden. In dit systeem is niemand geïnteresseerd in de jarenlange reis die hij heeft gemaakt de immense obstakels die hij heeft moeten overwinnen. Er is geen oog voor zijn enorme trauma. Weg moet hij, zo snel mogelijk. Dat is het enige doel.

Toen we hem daar ‘s ochtends opzochten zagen we een zwaar getraumatiseerde jongeman. Angstig, verdrietig, getergd door slapeloosheid en nachtmerries. We gingen samen naar Adventure Zoo Wildlands. Waar hij zo blij was als een kind. “Dit lijkt wel het paradijs!” zei hij rennend door de vlindertuin. Hij leek opeens weer 15.

‘S avonds zagen we samen voor het eerst de film op het grote doek. Zuhoor en ik waren bang dat het te heftig zou zijn. Vanuit onze ooghoek hielden we hem nauwlettend in de gaten. Maar Mustafa pakte na afloop het podium en vertelde krachtig over zijn reis. “Het is een spel van leven en dood. Thuis gaan we dood, hier heb ik een kans op leven.”

Burgemeester van Oosterhout en wethouder Wanders tekenden uit naam van gemeente Emmen het manifest en namen een foto van Mustafa in ontvangst. Ze spraken hun enorme ontzag voor hem uit.

In de zaal zat ook een groep vrouwen met vluchtelingenachtergrond, uit onder andere Syrië, Jemen, Egypte. “Mustafa, Mustafa, we houden van je Mustafa,” zongen ze op de melodie van een oud Egyptisch liedje. “Het gaat misschien even duren, maar alles komt goed,” sprak een van hen hem toe. “Vanaf nu heb je hier familie.” Op de terugweg stuurde ook Istahil Abdulahi, die de avond organiseerde, nog een berichtje. “We gaan zorgen dat het goed komt met Mustafa.”

Mustafa heeft nog een kans. Het zal maanden, misschien wel jaren duren. In de tussentijd zullen we er alles aan doen om zijn helletocht door ons Kafkaëske, keiharde en ijskoude asielsysteem te loodsen. Maar dat kunnen we niet alleen.

Daarom is het zo fantastisch dat er nu een hele groep vrouwen is opgestaan die hem omarmt.